Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılı ve aralık ayına ilişkin cari işlemler dengesi verilerini açıkladı. Aralık ayında cari açık 4,65 milyar dolar olurken, 2024 yılının tamamında cari açık 9,97 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2023 yılında ise cari açık 39,87 milyar dolar seviyesinde bulunuyordu.
Orta Vadeli Program’a (OVP) göre 2024 yılı için cari açığın 22 milyar dolar olması bekleniyordu. Açıklanan rakamlar, tahminlerin oldukça altında bir cari açık gerçekleştiğini ortaya koyuyor.
DIŞ TİCARET DENGESİ VE HİZMETLER DENGESİ VERİLERİ
Türkiye'nin ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı, 2024 yılında 56,3 milyar dolar oldu.
Öte yandan, hizmetler dengesi 62 milyar dolar fazla vererek, dış ticaret açığını dengeleyen önemli bir faktör oldu. İkincil gelir dengesi de 72 milyon dolar fazla verirken, birincil gelir dengesi 15,8 milyar dolar açık verdi.
Aralık ayında hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 3,14 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Özellikle taşımacılık hizmetleri ve seyahat kalemlerinden elde edilen net gelirler, cari işlemler dengesine önemli katkı sağladı:
- Taşımacılık hizmetleri net geliri: 1,459 milyar dolar
- Seyahat kalemi net geliri: 2,142 milyar dolar
- Ancak birincil gelir dengesi kalemi aralık ayında 1,668 milyar dolar net çıkış kaydetti.
CARİ AÇIĞIN FİNANSMANI VE YATIRIMLAR
2024 yılında cari açığın finansmanında farklı faktörler öne çıktı:
- Net doğrudan yatırımlar: 4,7 milyar dolar
- Net portföy yatırımları: 11,7 milyar dolar
- Krediler: 26,2 milyar dolar
Öte yandan, bazı kalemler cari açık finansmanına negatif katkı sağladı:
- Net efektif ve mevduatlar: 14 milyar dolar çıkış
- Ticari krediler: 5,4 milyar dolar çıkış
TCMB net rezervleri ise 0,5 milyar dolar artış gösterdi. Aralık ayında doğrudan yatırımlar kaynaklı net girişler 1,138 milyar dolar olarak kaydedildi. Yurt dışı yerleşiklerin Türkiye’ye doğrudan yatırımları 1,972 milyar dolar artarken, yurt içi yerleşiklerin yurt dışına doğrudan yatırımları 834 milyon dolar arttı.
GAYRİMENKUL YATIRIMLARI VE PORTFÖY HAREKETLERİ
2024 yılı içerisinde gayrimenkul yatırımları dikkat çekici gelişmeler yaşadı:
- Yurt içi yerleşiklerin yurt dışındaki gayrimenkul yatırımları: 234 milyon dolar
- Yurt dışı yerleşiklerin Türkiye’deki gayrimenkul yatırımları: 255 milyon dolar
Portföy yatırımları Aralık ayında 1,479 milyar dolar net çıkış kaydetti. Yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 77 milyon dolar net alım yaptığı görülürken, DİBS (Devlet İç Borçlanma Senetleri) piyasasında 342 milyon dolar net satış gerçekleşti.
KREDİ KULLANIMLARI VE BANKACILIK SEKTÖRÜ
Yurt dışından alınan kredilere bakıldığında, Aralık ayında bankalar ve şirketler aktif kredi kullanımları gerçekleştirdi.
- Bankalar: 2,816 milyar dolar net kredi kullanımı
- Diğer sektörler: 1,211 milyar dolar net kredi kullanımı
- Genel hükümet: 315 milyon dolar net kredi kullanımı
Özellikle bankaların kredi kullanımındaki artış, uzun vadeli kredilerden kaynaklandı ve toplam 3,199 milyar dolar uzun vadeli kredi kullanımı gerçekleşti.
Diğer yatırımlar kaleminde, yurt dışı bankaların Türkiye’deki mevduatlarında değişimler yaşandı:
- Yabancı para mevduatları 512 milyon dolar arttı,
- Türk lirası mevduatları 268 milyon dolar azaldı,
- Toplamda 244 milyon dolar net mevduat artışı kaydedildi.
