Kovid-19 geçiren bazı bireylerde uzun süre devam eden koku kaybının nedeni, genetik değil epigenetik olabilir. Biruni Üniversitesi ve London Metropolitan Üniversitesi’nin birlikte yürüttüğü yeni araştırma, bu kalıcı etkilerin çevresel faktörlerin genlerin işleyişine etkisiyle bağlantılı olduğunu ortaya koydu.
Araştırmada, Kovid-19 geçirmiş 40 hasta üzerinde DNA analizi yapıldı. Kalıcı koku kaybı yaşayan bireylerin, UGT1A1 geninde DNA metilasyon düzeylerinin yüzde 14 daha düşük olduğu tespit edildi. Epigenetik, gen dizilimi değişmeden genlerin nasıl çalıştığını etkileyen çevresel faktörleri inceliyor. Araştırma, bu tür değişimlerin koku kaybında önemli bir rol oynayabileceğini ortaya koydu.
BİYOBELİRTEÇLERLE ERKEN TEŞHİS MÜMKÜN OLABİLİR
Araştırmacılar, DNA metilasyonundaki bu değişimlerin biyobelirteç olarak kullanılabileceğini ve riskli bireylerin erken tespit edilebileceğini belirtiyor. Bu yaklaşım, kalıcı koku kaybı yaşayan hastalar için kişiselleştirilmiş ve daha etkili tedavi yolları sunabilir.
“YENİ TEDAVİLERE KAPI AÇABİLİR”
Biruni Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Elif Sibel Aslan, “Bu bulgular, koku kaybının sadece virüsün fiziksel etkisinden değil, epigenetik değişikliklerden de kaynaklanabileceğini gösteriyor” dedi. Aslan, araştırmanın Biruni Üniversitesi BAMER tarafından desteklendiğini ve Türkiye’den birçok uzmanın projede yer aldığını da aktardı.
“TEDAVİ MÜMKÜN OLABİLİR”
Araştırmanın İngiltere ayağından Prof. Dr. Kenneth White ise, “Eğer bu epigenetik değişimler geri çevrilebilirse, Kovid-19 sonrası uzun süreli koku kaybı için yenilikçi tedavi yolları geliştirilebilir” açıklamasında bulundu.
Bu araştırma, kalıcı koku kaybının anlaşılmasında önemli bir kilometre taşı olarak görülüyor ve gelecekteki epigenetik temelli tedavilere zemin hazırlayabilir.
